Nghiên cứu các hình thức tổ chức dạy học mỹ thuật là vấn đề có ý nghĩa rất thực tiễn và quan trọng của lí luận dạy học và hoạt động giảng dạy mỹ thuật tại ngôi trường có bề dày đào tạo gần 60 năm ở khu vực Việt Bắc này.
Giờ học môn Giải phẫu tại khoa Mỹ thuật – trường CĐ VHNT Việt Bắc
Khoa Mỹ thuật của Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc hiện nay đào tạo 3 ngành chính đó là: Thiết kế đồ họa, Hội họa và Vẽ thiết kế mỹ thuật có trợ giúp bằng máy tính ở hai trình độ trung cấp và cao đẳng. Lưu lượng HSSV của khoa hiện nay (tính đến tháng 3/2023) là 60 HSSV. Khoa hiện nay có hơn 10 giảng viên giảng dạy chuyên ngành mỹ thuật tại khoa bao gồm các giảng viên cơ hữu và thỉnh giảng có trình độ chuyên môn từ thạc sĩ trở lên.
Dạy học trên lớp là hình thức tổ chức dạy học cơ bản nhất hiện nay đang được khoa Mỹ thuật áp dụng triệt để. Đặc trưng của hình thức dạy học trên lớp là các hoạt động dạy học được chia thành từng lớp, khối lớp và theo từng ngành đào tạo khác nhau; mỗi lớp bao gồm số học sinh được quy định theo tính chất môn học và điều kiện học tập. Với hình thức này, nhà giáo cung cấp cho lớp một khối lượng tri thức có hệ thống vững chắc thông qua các bài dạy lí thuyết và thực hành mỹ thuật. Với vai trò chủ đạo của người dạy, giáo viên chú ý đến các đặc điểm học tập riêng của từng học sinh; nghĩa là bên cạnh dạy học hợp tác (tập thể) là dạy học cá thể (cá nhân), sự kết hợp đó sẽ quyết định việc lựa chọn phương pháp dạy học và phương tiện dạy học thích hợp nhằm mỗi học sinh phát huy được hết khả năng/ năng lực cá nhân của mình trong học tập mỹ thuật.
Chấm bài môn học Hình họa tại khoa Mỹ thuật – Trường CĐ VHNT Việt Bắc
Quá trình dạy học được thực hiện theo các tiết học, thời gian và nội dung bài học được quy định phù hợp mức độ nhận thức của học sinh theo chương trình nhà trường xây dựng được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phê duyệt; các tiết học được sắp xếp có hệ thống trong một chương trình theo yêu cầu về mục tiêu giáo dục, phát triển tư duy sáng tạo của người học.
Đôi khi, có những bài học, nhà giáo kết hợp dạy học cá thể, trong đó học sinh từng nhóm dưới sự chỉ đạo của giáo viên, trao đổi chia sẻ những ý tưởng, kiến thức, kĩ năng trong quá trình học tập nhằm đạt được tri thức và hình thành phát triển những năng lực của người học. Dạy học theo nhóm sẽ phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh. Học sinh tham gia học tập một cách tự giác bằng khả năng của bản thân. Học theo nhóm, học sinh sẽ có trách nhiệm hơn với nhiệm vụ học tập của mình đồng thời tham gia, hợp tác với các thành viên khác trong nhóm nhằm đạt hiệu quả tối ưu của nhóm. Học theo nhóm tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh phát huy tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng đối với công việc chung.
Ngoài các hình thức trên, khoa mỹ thuật hiện nay còn tổ chức dạy học mỹ thuật ở địa điểm ngoài lớp học; trong đó giáo viên tổ chức, chỉ đạo hoạt động học tập của học sinh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh nắm vững, mở rộng kiến thức mỹ thuật thông qua các hoạt động. Hình thức tổ chức dạy học này rất linh hoạt và tạo nên các hoạt động dạy học đa dạng, phong phú kích thích hứng thú học tập của học sinh. Dạy học ngoài lớp tạo điều kiện để học sinh trải nghiệm thực tế cuộc sống, thực hiện phương thức học tập, chia sẻ, hợp tác cùng thực hiện hoạt động học tập có hiệu quả. Có nhiều hình thức dạy học mỹ thuật ngoài lớp học như: vẽ ngoài trời, tham quan thực tế, học tại bảo tàng, phòng triển lãm tranh,….
Học vẽ trực tiếp ngoài trời của HSSV khoa Mỹ thuật
Bên cạnh đó hình thức vẽ ngoài trời chủ yếu được thực hiện ở các bài vẽ phong cảnh cũng được khoa xây dựng hàng năm. Nhà giáo tổ chức cho học sinh vẽ ở sân trường, công viên, đường phố,… tuỳ theo điều kiện cụ thể.
Để nâng cao hiệu quả chất lượng đào tạo, các hình thức tổ chức dạy học mỹ thuật của khoa Mỹ thuật cần chuẩn bị chu đáo kế hoạch bài dạy và thực hiện tốt kế hoạch đó. Kế hoạch phải thể hiện rõ các khâu của quá trình dạy học. Có thể nói, các hình thức tổ chức dạy học mỹ thuật nêu trên có quan hệ mật thiết với nhau và hỗ trợ nhau