Tổng số cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập hiện tại so với năm 2020 giảm chậm, các cơ sở đào tạo trùng lắp,... là những khó khăn tồn tại của hệ thống GDNN.
Năm 2023, Quyết định số 73/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 được ban hành.
Theo đó, đến năm 2025, mục tiêu của việc quy hoạch này là mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp đủ năng lực đáp ứng nhu cầu nhân lực qua đào tạo nghề của nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp;
Giảm ít nhất 20% cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập so với năm 2020, trong đó: giảm khoảng 40% trường trung cấp công lập; nâng tỷ lệ cơ sở giáo dục nghề nghiệp tư thục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lên khoảng 45%; Hoàn thành sáp nhập trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục hướng nghiệp, trung tâm dạy nghề thành một cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn cấp huyện.
Nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trùng lắp ngành nghề trên cùng địa bàn
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Phạm Vũ Quốc Bình - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động - Thương binh và xã hội) bày tỏ, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã khẳng định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá của chiến lược phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
Không những vậy, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng đã chỉ ra 9 giải pháp.
Trong đó có giải pháp thứ 4 về “Hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập” đã xác định: Quy hoạch lại mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển nguồn nhân lực. Đẩy mạnh giáo dục nghề nghiệp sau trung học phổ thông, liên thông giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học; củng cố và phát triển một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao đạt trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới".
Qua thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp được giao đối với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, đến nay, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam đã phát triển rộng khắp trên cả nước, đa dạng về loại hình tổ chức, chất lượng và hiệu quả đào tạo ngày càng được nâng cao, góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, về tổng thể, số đông cơ sở giáo dục nghề nghiệp tập trung tại các khu đô thị lớn, các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên cùng địa bàn đào tạo ngành, nghề trùng nhau, hoạt động chưa hiệu quả, chất lượng đào tạo không đồng đều.
Vì vậy, bên cạnh Chỉ thị số 21-CT/TW của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp, theo ông Bình, việc phê duyệt quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ có tác động lớn, mang tính định hướng phát triển đối với mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp;
Bên cạnh đó, việc quy hoạch này cũng góp phần cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp; đóng vai trò quan trọng cho việc huy động và tập trung tất cả các nguồn lực để xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng hơn, hướng tới mục tiêu hình thành mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp đa dạng, mở, linh hoạt, phân bố hợp lý về cơ cấu ngành, nghề, cơ cấu trình độ, cơ cấu vùng, miền;
Chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, phân tầng chất lượng; đủ năng lực đáp ứng nhu cầu nhân lực qua đào tạo nghề, nhất là nhân lực có kỹ năng nghề cao cho phát triển đất nước trong từng giai đoạn.
Tiếp tục sáp nhập hoặc giải thể các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoạt động không hiệu quả
Để thực hiện mục tiêu của Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp là đến năm 2025 nêu trong quy hoạch là giảm ít nhất 20% cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập so với năm 2020, trong đó: giảm khoảng 40% trường trung cấp công lập; nâng tỷ lệ cơ sở giáo dục nghề nghiệp tư thục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lên khoảng 45%, ông Phạm Vũ Quốc Bình cho biết, hiện Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đang tập trung triển khai và hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ, giải pháp của Quy hoạch;
Tập trung xây dựng Kế hoạch triển khai Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trên cơ sở Kế hoạch triển khai Quy hoạch khi được phê duyệt, các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện trong phạm vi quản lý của bộ, ngành và địa phương.